Kamalayan sa ating kapaligiran

Ni Elvie Okabe, DBA/MAE

Salamat sa Diyos at nakaraos din sa isang proyekto na para sa pag-aaral ng mga Overseas Filipino Workers (OFWs) sa Tokyo, Saitama, at Chiba kamakailan. Ito ay ang “Reaching Out to the Periphery” seminars na isinagawa ni Jesuit Priest at Doctor in Ministry Fr. Nilo Tanalega, na marahil ay kilala na natin sa pangalan pa lamang dahil ilang beses na siyang na-quote ng inyong lingkod sa aking mga artikulo, at ni Doctor in Psychiatry at Consultant sa Makati Medical Center sa ‘Pinas na si Dr. Liza Rondain. 

Ito po ay isang charity o apostolate (hindi po business dahil donation lang po ang ibinigay ng mga participants at ng mga sponsors) upang ibalik sa Diyos ang Kanyang mga biyaya sa atin sa pamamagitan ng paglago sa ating sarili at pagbabahagi ng ating sariling paglago sa iba. Ang goal po ng proyekto na ito ay upang mapagtanto o maintindihan natin ang ating sarili at ang bawat tao kung bakit may pattern ang ating pag-iisip at pagkilos, at paano mababago sa tamang panahon.  

Ang pagkakaiba sa ating nakalakihang kapaligiran, mga pangyayari sa buhay ng bawat tao, at paraan ng pagpapalaki ng ating mga magulang ang elemento na bumubuo ng ating pagkatao. Alam man natin o hindi ang mga pinagdaanan ng ibang tao dapat ay matuto tayong umunawa sa iba gaya ng pag-unawa natin sa ating sarili. Ito ay tinatawag na “empathy” o paglagay sa sarili sa kalagayan ng iba. Upang makaunawa sa ibang tao, ang dapat itanong sa sarili bago manghusga ay, “kung ako ang nasa kalagayan niya, maaapektuhan ba ako?

Sa katunayan, ayon kay Erik Erickson, German-born American developmental psychologist and psychoanalyst, kailangan maranasan, maunawaan, matanggap at kayang dalhin ng bawat tao mula pagkasilang hanggang katandaan ang mga maganda at kahit hindi man magandang pangyayari sa buhay upang maging mature sa tamang edad ang isang tao. 

Dahil kung hindi maunawaan, ‘di matanggap, at ‘di kayang dalhin ng isang tao ang bawat estado ng kanyang paglaki o pagtanda ay nagbabadya ng ‘di angkop na pag-uugali sa kanyang edad. 

Sa pagsasalaysay ni Dra. Rondain ng pagkatao ng isang tao ay ginamit niya ang mga sumusunod na walong “Stages of Human Development” ni Erik Erickson with both extremes in every stage:  

1. Basic trust vs. basic mistrust (0-1 year old) — kailangang maipadama ng magulang o tagapag-alaga ng bata ang tamang pagpapakita ng tiwala at pag-aruga sa bata upang magkaroon din siya ng tiwala sa iba at pag-asa sa buhay anuman ang mangyari sa kanyang paglaki;

2. Autonomy vs. Shame (1-3 years old) — kailangang maipakita ng magulang o tagapag-alaga ng bata ang mga paggawa na ayon sa kakayanan at kaligtasan ng bata at hindi dapat pigilan ang bata bagkus ay gabayan at turuan kung ano ang tamang paraan ng paggawa hanggang sa kayang gawin mag-isa gaya ng pagkain mag-isa gamit ang kutsara at tinidor, paghawak sa sariling milk bottle, pagligpit ng mga laruang ikinalat;

3. Purpose, Initiative vs. Guilt (3-6 years old) — training the child how to read and write, do some simple household chores, errands. Ito upang ang bata ay magkaroon ng magandang pananaw sa buhay na may kaya siyang gawin at nakakatulong sa iba;

4. Competence, Industry vs. Inferiority (6-11 years old) — training the child how to do his best at home, school, or any field upang hindi magkaroon ng inferiority complex;

5. Fidelity, Identity vs. Role Confusion (12-18 years old/adolescent) — training  the child how to express his views or opinions while at the same time respecting other’s opinions, and knowing one’s role as a child respecting authority like parents, teachers, etc.;

6. Intimacy vs. Isolation (18-35 years old/first stage of adulthood) — having a closely knit and loving members of a family will encourage children to love to go home early, or they will get married at the right mature age and will have the same closely knit and loving members of their own family, dahil kung  hindi po ay maghahanap ang bata ng kabarkada o kakaibiganin niya sa labas ng pamamahay niya; 

7. Generativity vs. Stagnation (35-64 years old/second of adulthood) — a successful adult in this stage feels a sense of purpose and accomplishment and usefulness in any of the following:  raising children, chosen career, or volunteer activities; 

8. Wisdom, Integrity vs. Despair (65 years old & over) — if understood by the person, there is acceptance and detachment of what has happened in the past, whether successful or not, and readiness to face inevitable death, otherwise there will be despair o pagkadismaya sa kanyang buhay.

Iyan po ang mga dapat na tandaan natin upang maintindihan natin kung paano ang responsible parenting at gabay sa pakikisama sa iba upang ganap na maunawaan na sa bawat pagkatao o pag-uugali ng isang tao ay may dahilan.  

It’s either we will be inspired by others, or we have to learn a lesson from them, so that good or bad experience will make us a better person in the end, without necessarily judging or discriminating others. 

Ang sabi nga po ni Fr. Nilo minsan sa inyong lingkod, na ayaw kong kalimutan upang maintindihan ko ang aking sarili at ang iba, “now we understand a little.” In addition, I always remind myself this: not that I know but that I understand only a little compared to God, who is all knowing, and therefore understands everything, and is the source of everything good.”