Ni
Florenda Corpuz
Kuha ni Din Eugenio |
Isa ang Japan sa mga mayayamang bansa sa mundo na hinahangaan ng
marami dahil sa kakayahan ng mga tao rito na mapanatili at mapagyaman ang
kanilang pinagmulan. Isang halimbawa ang “kabuki,” ang pinakasikat na uri ng
tradisyonal na Japanese theater na hanggang ngayon ay malaking bahagi pa rin ng
kulturang Hapon.
Kasaysayan
ng Kabuki
Nagsimula mahigit 400 taon na ang
nakakalipas ang kabuki. Ito ay hango sa salitang “kabukuna” na ang ibig sabihin ay “eccentric o breaking social norms” na naging
pangunahing uri ng artistic expression ng mga urban merchant classes ng bansa.
Noong 1603 unang naitala ang
pagtatanghal ng “okuni,” isang babae na itinuturing na ninuno ng makabagong kabuki, sa lugar ng Kyoto. Kilala ang okuni sa paggaya ng mga kasuotan at
pag-uugali ng “kabukimono” o mga
taong may extreme hairstyle at fashion. Tinawag na kabuki ang uri ng aliwan na
ito ngunit ang kahulugan ay nabago sa pagdaan ng panahon kung saan ang “ka” ay tumutukoy
sa musika, “bu” sa sayaw at “ki” sa pagkilos.
Taong 1629 nang ipagbawal ng
Tokugawa shogunate ang pagtatanghal ng mga kababaihan sa entablado sa
pangambang banta ang kanilang kasikatan sa kaayusan at katahimikan ng lugar. Dahil
dito, ang mga kalalakihan na lamang ang nagtanghal at gumanap pati na rin sa
mga papel ng mga kababaihan at sila ay tinawag na “onnagata.” Sa pagtatapos ng ika-17
siglo, nakita ang pagkakaiba ng mga onnagata at mga aktor na gumaganap sa mga
male roles lamang na kung tawagin ay “tachiyaku.”
Kalagitnaan ng Edo period (1603-1868)
naman ang itinuturing na Golden Age ng kabuki dahil sa rangya ng mga teatro
pati na rin ng mga costumes at sets na nakatulong para mas makilala ito. Yumaman
ang mga kabuki actors na hinahangaan dahil sa kanilang talento, itsura at
personalidad.
Pagsapit ng Meiji period
(1868-1912) ay nanatiling popular ang kabuki kahit na dumami ang nagkaroon ng
interes sa modern western culture.
Sa unang bahagi ng ika-20 siglo,
isang samahan na tinawag na Shin-kabuki (new kabuki) ang nagbigay ng malaking
kontribusyon sa repertoire.
Ang
Kabukiza Theater sa Ginza
Itinayo at binuksan sa publiko
ang kauna-unahang Kabukiza Theater noong Nobyembre 1889 bilang espesyal na
teatro para sa pagtatanghal ng kabuki. Ilang beses itong nasira ng sakuna at
ilang beses din inayos. Muli itong nagbukas sa publiko noong Abril 2013 matapos
ang tatlong taong malawakang pagsasaayos dito.
Kayang tumanggap ng mahigit sa
1,900 katao ang teatro. Sa loob nito’y may stage equipment at upgraded audio
system na may English translation. Mayroon din 29 na palapag na office building
at apat na basement floors sa complex.
Sa ikalimang palapag ng Kabukiza
Tower ay matatagpuan ang Kabukiza Gallery kung saan may exhibition space at
event hall na makikita. Isa sa pinakabagong exhibit ay ang “Journey of Grand
Kabuki Overseas” na nagpapakita sa 86-taong kasaysayan ng mga kabuki performances
sa ibang bansa.
Naging popular na catchphrase ng
kabuki overseas performances ang “travelling embassy” at maraming beses na
itong naitanghal sa maraming bansa. Isa sa mga pangunahing lugar ay ang New
York City sa Amerika na sentro ng performing arts. Nagsimulang magtanghal dito
ang kabuki noong 1960.
Napabilang ang Kabukiza Theater
sa UNESCO bilang Intangible Cultural Heritage of Humanity ng bansa noong 2008.
Ang
Sikat na Kabuki Actor na si Nakamura Kyozo
Isa sa mga most performed plays
abroad ng kabuki ay ang “Fuji-musume” (The Wisteria Maiden) kung saan isa sa
mga onnagata na gumanap ay si Nakamura Kyozo.
Kilala si Kyozo sa kanyang natatanging
pagganap sa iba’t ibang repertoire mula sa mga onnagata at tachiyaku, bata man
o matanda. Siya ay nagtapos sa Hosei University at pagkatapos ay sumali sa
Japan Arts Council’s Training School for Kabuki Actors. Nagsimula ang kanyang
karera bilang miyembro ng pamilya Nakamura Jakuemon IV. Na-promote siya bilang
“Nadai” (upper rank of kabuki actors) sa kanyang pagganap sa papel na maid
Oyuki sa “Toribeyama Shinju.”
Isa si Kyozo sa mga kabuki actors
na bihasa sa paglalagay ng makeup.
Ilan sa mga parangal na natanggap
ni Kyozo ay ang Kabukiza Prize noong 1999 at National Theatre’s Encouragement Prize
noong 2002 at 2008. Aktibo rin siya sa pagbibigay ng mga kabuki lectures at
workshops sa ibang bansa.
Paglalagay
ng Makeup at Pagsusuot ng Costume
Sa paglalagay ng kabuki face
makeup, unang inilalagay sa mukha, leeg at batok ang espesyal na oil na kung
tawagin ay “bintsuke” na gawa mula sa
mga halaman. Susundan ito ng white powder o “oshiroi” na inilalagay sa
pamamagitan ng brush at sponge naman para sa finishing touch. Pagkatapos nito’y
maglalagay ng eyebrow at kukulayan ang labi ng kulay pula. “Mehari” naman ang
tawag sa pagpinta ng kulay pula sa paligid ng mata.
Matapos ang paglalagay ng makeup ay
tutulungan ng costume dresser ang kabuki actor sa pagsusuot ng costume. Unang
isusuot ang under-kimono na kung tawagin ay “juban” na mahigpit na itinatali
gamit ang string. Pagkatapos nito’y isusuot na ang akmang costume para sa
pagtatanghal. Matapos nito’y isusuot na ang wig sa tulong ng hair dresser o “tokoyama”
na siyang nag-aayos ng wig base sa papel na gagampanan ng aktor. Muling
maglalagay ng oshiroi sa mga kamay ang kabuki actor upang hindi marumihan ang
costume.
Para sa iba pang impormasyon
tungkol sa kabuki, bisitahin ang http://www.kabuki-bito.jp/eng/.