Paraan kung paanong hindi ka maloko ng mga scammers

Ni MJ Gonzales

Masaya ang Pasko dahil ito ay panahon ng bigayan ng regalo at pati ng bonus sa mga empleyado.  Subalit, isa rin ito sa mga panahon na maraming nagnanakaw, nanlalamang o nanloloko sa kanilang kapwa. Alam mo bang maaari rin na ikaw mismo ang pumapayag na maloko ka? Iyan ay kung hindi ka magiging maingat, mapagmatyag, at maalam sa mga modus operandi ng mga kawatan.

Suriin ang tao o kumpanya bago ka maglabas ng pera.  Ito ang pinakaunang dapat gawin sa investing o anumang usapan na naeengganyo ang isang tao. Mayroong iba na hindi na ginagawa ang hakbang na ito kung interesado na sa sinasabi ng ka-transaksyon nila.

Huwag mo silang gayahin. Hindi masama ang saliksikin ang pagkakakilanlan ng isang tao o  kumpanya para sa iyong proteksyon. Mabuti na ang umalpas ang isang oportunidad na hindi mo naman talaga alam kaysa maloko ka nang matindi.

Sa ngayon nga ay madali na ang makakalap ng impormasyon na dapat mong malaman. Kung sa recruiter ay may tala ang Philippine Overseas Employment Administration (POEA)  ng kanilang mga lisensyadong ahensya, ganoon din sa mga negosyong rehistrado sa Department of Trade and Industry (DTI)  at Securities and Exchange Commission (SEC).  Gawin mo rin ang pagsusuri sa agent ng real estate property, insurance, at iba pang investments bago mo pasukin.

Alamin ang trend ng scamming scheme ngayon. Kung inaakala mo na fashion at teknolohiya lamang ang pabago-bago ng uso ay nagkakamali ka. Pati ang mga scammer ay patuloy din na gumagawa ng paraan para makapanloko ng kapwa, ito man ay online o offline.

Katunayan ang social media sites gaya ng  Facebook ay hindi na lamang paraan para sa komunikasyon, ito na rin ay kasangkapan para makapanloko. Tandaan din na sa dali na makagawa ng social media accounts ay maaaring nagtatago ng totoong persona ang iyong kausap.

Humingi ng patunay gaya ng resibo, kontrata, at iba pang dokumento.  Bukod sa para malaman kung nagbabayad ng buwis ang iyong ka-transakyon, kung humihingi ka ng resibo ay malalaman mo rin dito kung siya ay sa rehistrado sa kanyang ginagawa.  Ang lehitimong negosyo o ahente ay makakapag-isyu ng rehistradong resibo na may TIN o Tax Identification Number nila.  Kaya kung walang maibibigay sa iyo na resibo ay doon pa lang ay magdalawang-isip ka na.  

Sa ibang transaksyon na wala kang makuhang resibo, gumawa dapat nng kasulatan na pirmado at naka-notaryo. Para kung anuman ang mangyari ay may pagkakataon kang maghabol. Dagdag punto rin pagdating sa kontrata ay huwag kaligtaan o tamarin na basahin ito. Baka hindi mo alam ay ginagawa mong legal na pala ang panloloko sa iyo.

4. Huwag mong papasukin ang investment o transakyon ng wala kang kaalam-alam.  Ang isang paraan para makaengganyo ang isang scammer ay kunin ang loob ng kanyang lolokohin.  Maaaring magkukuwento ito para maawa at magkaroon ka ng simpatya sa kanya, o kaya ay bubuhayin niya ang iyong  pangarap na yumaman. 

Huwag kang padala sa ganitong paraan dahil sa money management, investing, at negosyo ay hindi lamang dapat emosyon ang pinapairal.  Kinakailangan dito ay malinaw na layunin, lohika kung bakit at paano ang dapat mong gawin, at pag-aanalisa.  Huwag mong hayaan na ibang tao ang magdikta sa iyo ng gagawin mo, ang mainam ay pag-aralan mo ang sarili mong diskarte.