Bumati tayo

Ni Al Eugenio

“Ohayo gozaimasu” ang pangkaraniwan nating naririnig na pagbati hindi lamang sa umaga kundi ganoon din kahit sa ibang oras ng isang araw. Maaaring sabihin na ang pagbating ito ay hindi lamang “Magandang umaga” kundi isang magandang pagsisimula ng anumang dapat nating gawin sa buong araw. Dito sa Japan, parang ang ano mang gawain ay hindi masisimulan kung wala ang pagbating ito.

Ang maging dayuhan o “gaijin” sa Japan ay hindi madali. Kung wala ka rin lang lahing French o kaya ay German, mahirap  mapabilang sa mga nirerespetong mamamayan sa bansang  ito. Hindi dahil sa ang kulay mo ay hindi puti kundi dahil ang iyong pinagmulan ay hindi nabibilang sa mga hinahangaang bansa dito sa Japan.   Germany, dahil sa pangunguna nito mula pa noong araw sa teknolohiya; France  naman ay sa sining at ganoon din sa pagkain.

Ngunit kahit na ang mga Pilipino ay nabibilang sa tinatawag na “third class citizen,” maraming paraan upang mapanatili natin ang respeto sa atin ng mga Hapon. Isa na rito ang pagiging makatao – ang  pagkakaroon ng pagpapahalaga sa kapwa, sa mga bagay at sa kapaligiran. Maaaring hindi masyadong pinag-uukulan ng pansin ngunit ang pagbati ay isang uri ng paggalang sa ating kapwa.

Sa mga simpleng gawi na ito ay maaari nating ipahiwatig na tayo ay maaaring lapitan, mapagtanungan at makakuwentuhan. Sa ganitong paraan din ay magkakaroon ng pagkakataon na makapagpalitan ng impormasyon  ang  bawat isa tungkol sa kanilang kultura at tradisyon. Maiiwasan tuloy ang hindi pagkakaunawaan at sa halip ay maaaring maging magkaibigan.

Maraming pinagdaanan ang Japan bago nila narating ang kanilang kinalalagyan sa kasalukuyan. Sunud-sunod na digmaan, mga kalamidad ng kalikasan at iba’t ibang uri ng kahirapan. Dahil sa mga karanasang ito ay marami na silang natutuhan,  at ang karamihan dito ay ayaw na nilang balikan. Kaya naman ganoon na lamang ang kanilang pag-iingat na inaakala ng marami sa atin ay kahigpitan.

Marahil, madalas ay maaaring wala na sa lugar ngunit mas marami pa rin ang makakabuti para sa kaunlaran. Para sa ating mga Pilipino dito sa Japan ay maraming mga bagay tayong natututuhan na kung hindi tayo nakarating dito ay maaaring hanggang ngayon ay marami sa atin ay kulang pa sa kaalaman.

Totoo, mayroon din tayong magagaling na engineers, scientists  at inventors tulad ng sa Germany,  at  mahuhusay na painters, designers at chefs tulad ng sa France, ngunit dahil sa masamang pulitika sa Pilipinas ay nahihirapan ang ating mga kababayan na itaas ang antas ng ating lipunan. Marami man sa kanila ang nakakapagpamalas ng galing sa buong mundo hangga’t ang pamamalakad ng marami sa mga punong bayan ay pansarili lamang, mahihirapan tayo na mga nangingibang-bansa na mapabilang sa mga mamamayang hinahangaan. Kaya naman sa ating munting paraan ng pakikipagkapwa ay maitatayo natin ang imahe ng mga Pilipino.

“Konnichiwa” o “Magandang araw,” isa itong pagbati hangga’t maliwanag pa ang araw. Mayroong mga nagsasabi na walang sinuman ang sasama ang loob kapag sila ay binati. Mayroong ilan na kapag binati ay hindi kikibo para bang wala silang narinig. Ngunit kapag nasalubong mong muli sa susunod na araw ay maaaring sumagot din ng pagbati. Kadalasan ay maaaring nahihiya lamang kaya’t kapag muli natin silang babatiin ay siguradong babati na rin.

Isa lamang ang pagbati sa maraming kaugaliang bumahagi na sa ating mahabang pagtigil dito sa Japan. Sa Pilipinas, hindi tulad dito sa Japan, mga iginagalang lamang natin ang ating madalas na binabati tulad ng mga guro, mga nakatataas sa ating mga pinagtatrabahuhan at mga taong sa ating palagay ay dapat  nating pakisamahan. Bihira sa atin ang binabati ang ating mga kasama sa bahay lalo nang hindi tayo bumabati ng mga taong ating nakakasalubong lalo pa at hindi natin sila kilala.

Dito sa Japan,  mula sa mga kasamahan natin sa bahay, paglabas ng ating pinto,  sa sasakyan,  sa trabaho at lalo pa kung tayo ay nasa malalayong lugar ay maaari tayong bumati. Ang ganitong kaugalian ang siyang nagbubukas ng pagkakataon upang tayo ay madaling matanggap ng mga mamamayan sa ating kapaligiran. Nagiging madali ang pakikipag-usap lalo pa at tayo ay may kailangan kahit na ang simpleng pagtatanong ng kung tayo ay nasaan.

“Sumimasen” o “Mawalang galang na,” ang salitang ito ay hindi pagbati, ngunit isa rin itong kataga na nakatatawag ng pansin ng ibang tao sa magalang na paraan. Madalas ginagamit natin ang salitang ito kapag tayo ay may kailangan. May hinahanap na lugar, mayroong bibilhin, o kaya’y simpleng may itatanong lamang.  Ang pangunahing katagang ito ay naging kaagapay na natin sa ating pang-araw-araw na buhay dito sa Japan. Hindi man natin isipin ay parang natural ng bahagi ng ating bawat sasabihin ang katagang ito, “Sumimasen.”

Ang kaugaliang tulad nito ay ilan lamang sa mga naiibang kaugalian na hindi natin ginagawa noong tayo ay lumalaki sa Pilipinas. Bilang Pilipino dito sa Japan,   maraming bagay ang ating binago upang tayo ay matanggap sa lipunang ito na ating pinapakisamahan. Mga kultura at tradisyon na bagama’t noong una ay nahihirapan tayong unawain, subalit ngayon habang tumatagal ay unti-unti na nating nakakasanayan.

Makalipas ang maghapon na paghahanapbuhay, sa kabila ng mga pakikisama at pakikibagay, puhunan ang lakas, pawis at talas ng isip, ang lahat ng ito’y pansamantalang kakalimutan sa ating tahanan habang nakahimlay, matapos may nagsabing, “Oyasuminasai.”