Ang insidente sa Mamasapano

Ni Al Eugenio

Halos isang linggo pa lamang ang nakakalipas matapos ang mapayapang pagbisita ng Santo Papa sa ating bansa ay naganap naman ang pagkamatay ng 44 na miyembro ng PNP Special Action Forces (SAF) sa Mamasapano, Maguindanao. Ikinalungkot at ikinagalit ng buong sambayanan ang paraan ng pagpatay na ginawa sa mga kapulisan.   Marami sa mga ito ay buhay pa at maaari namang gawin na lamang bihag ayon sa batas ng bawat labanan, ngunit nagtatawanan pang pinagbabaril sa ulo ang mga nagmamakaawang kawal. Halos hindi na sila makilala nang sila ay matagpuan.

Dahil sa ganitong pamamaraan ng pakikipaglaban ng mga nasa kabilang panig,  marami ang nagtaas ng kilay sa usaping pangkapayapaan na sana ay malapit nang lagdaan upang ganap na raw magkaroon ng katahimikan sa buong Mindanao.

Sa mga ginawang imbestigasyon ng Senado at Kongreso tungkol sa insidenteng naganap sa Mamasapano, nalaman ng marami na hindi sa mga MILF lamang dapat makipagkasundo. Marami pang iba’t ibang grupo ng mga rebelde sa Mindanao ang dapat kausapin upang ganap na magkaroon ng pangmatagalang katahimikan, bukod pa sa mga grupo tulad ng Abu Sayaff na hindi naman para sa kaayusan ang hangarin kundi ang makapaghanap lamang ng pagkakaperahan.

Mapapansin din na sa likod ng mga nakikipag-usap nating mga kapatid na Muslim sa Mindanao ay inaalalayan sila ng mga kapwa nila Muslim na taga-Malaysia at Indonesia. Marami tuloy ang nagsasabing kung maisasakatuparan ang Bangsamoro Basic Law at magkakaroon ng karapatan ang mga MILF sa Mindanao, tuluyan nang malilimutan ang hinahabol na karapatan ng Pilipinas sa mga pag-aari natin sa ilang bahagi ng Sabah.

Ano ba ang nilalaman ng Bangsamoro Basic Law (BBL)? Halos lahat ng mamamayang Pilipino ay hindi ito alam. Kahit ang mga nasa Senado at Kongreso, marami sa kanila ang hindi lubusang nalalaman ang mga nilalaman nito. Ngayon lamang, dahil sa insidente sa Mamasapano, ay marami ang nagsimulang magtanong. Marami rin naman ang pumipigil sa pag-usad ng usapang ito. 

Habang pinag-uusapan ang mga pangyayari sa Mamasapano, marami ang nagkakaroon ng kaalaman sa kasalukuyang sitwasyon sa Mindanao na hindi masyadong binibigyan ng pansin ng nakakarami mula pa noon.

Marami rin ang ating natutuhan tungkol sa kakayahan ng ating sandatahang lakas at mga kapulisan. Ang kanilang mga kagitingan at mga kapalpakan. Nagkaroon din tayo ng pagkakataon na malaman ang mga pamamaraan ng ating pamahalaan sa mga ganitong sitwasyon. Ang kanilang mga kanya-kanyang tungkulin at ang kanilang mga kahinaan.

Ang paglaki ng mga problema sa Mindanao ay kagagawan ng kawalan ng maayos na  pamamahala ng mga nakaraang administrasyon. Pinagkaitan ng kaunlaran ng mga namumuno ang mayamang bahaging ito ng ating bansa. Mistulang kinalimutan, pinabayaan, at dahil malayo mula sa kinalalagyan ng pamahalaan, naaalala lamang ang Mindanao  sa panahong  mayroong malaking pinakikinabangan.   

Ipinagsawalang bahala ng ating pamahalaan ang mga kasaysayan ng maraming lugar ng Mindanao. Ang mga natatangi nitong kultura at mga kaharian. Ang mayaman nitong kalikasan na sana ay patuloy na pinakikinabangan hindi lamang sa turismo at agrikultura kung hindi pati na rin sa industriyal.

Mula  pa noon,  sa Mindanao nanggagaling ang pinakamaraming saging at pinya na natitikman sa iba’t ibang panig ng mundo. Bukod sa masaganang lupa nito ay mayaman din ang mga karagatan dito. Kaya naman mula sa General Santos, marami ang umaangkat ng tuna patungo sa ibang bansa. Sa Dipolog naman nagmumula ang masasarap na sardinas na natitikman natin sa Maynila.

Subalit sa kabila ng malaking pakinabang mula sa mga produktong nagmumula sa lugar na ito, walang maipagmamalaking kaunlaran ang naibabahagi sa Mindanao. Tulad din sa maraming lugar sa ating bansa, ang may mga kapangyarihan lamang ang may karapatang yumaman,  ang pangkaraniwanng mamamayan ay palaging nagtitiis na lang.

Ginagamit ng mga pulitiko ang maraming lugar sa Mindanao upang makakuha ng maraming boto. Sa pamamagitan ng bala at pera, marami ang natatalong kandidato sa lugar na ito. Gaano ka man ka-popular,  gaano ka man ka-paborito. Isang halimbawa na lamang ang pagkatalo rito ng yumaong si Fernando Poe Jr. Sa pelikula ni FPJ, binabaril ng mga manonood ang screen ng sinehan kapag sa palabas ay nasa likod niya at hindi nakikita ang kalaban. Hindi makapaniwala ang marami na natalo siya rito sa eleksyon. 

Marami ang nagalit sa pamamaraan ng pagpatay sa 44 na SAF commando.   Marami ang gusto ng “all-out war” sa Mindanao. Sinasabi ng marami na mas mabuti ang ginawa ni Erap. Halos naubos niya ang mga kalaban. Ngunit marami ang naniniwala na  hindi ganito ang paraan. Hindi lamang marami ang mapipinsala at mamamatay, marami rin ang magtatanim ng galit at paghihiganti na siyang magdudulot ng walang katapusang hindi pagkakaunawaan.

Papaano na ang mga darating pang henerasyon? Ang mga kabataan. Marahil, dahil sa naganap sa Mamasapano, marami ang nabuksan ang isip. Marami ang nagising. Marami na ang mga nagbibigay ng iba’t ibang kuro-kuro. Marami ang nagmumungkahi ng iba’t ibang paraan upang mapagbuti na ng magkabilang-panig ang mga dapat gawin para sa kaayusan ng usaping pangkapayapaan sa Mindanao.

Sana ay hindi pa huli ang lahat. Sana, sa kabila ng pagkakawatak-watak, hindi pagtitiwala at labis na poot dahil sa mga nakaraang karanasan, ay magkaroon pa rin ng pagkakataon ang kapayapaan sa buong Mindanao para sa ating mga nakakabatang mga kababayan doon, maging ano man ang kanilang relihiyon, maging ano man ang kanilang tribo. Sana lahat sila ay magkaroon ng pagkakataon na mamuhay tulad ng pangkaraniwang Pilipino.