Isang pagsilip sa sining ng Kabuki

Ni Florenda Corpuz

Kuha ni Din Eugenio

Isa ang Japan sa mga mayayamang bansa sa mundo na hinahangaan ng marami dahil sa kakayahan ng mga tao rito na mapanatili at mapagyaman ang kanilang pinagmulan. Isang halimbawa ang “kabuki,” ang pinakasikat na uri ng tradisyonal na Japanese theater na hanggang ngayon ay malaking bahagi pa rin ng kulturang Hapon.

Kasaysayan ng Kabuki

Nagsimula mahigit 400 taon na ang nakakalipas ang kabuki. Ito ay hango sa salitang “kabukuna” na ang ibig sabihin ay “eccentric o breaking social norms” na naging pangunahing uri ng artistic expression ng mga urban merchant classes ng bansa.

Noong 1603 unang naitala ang pagtatanghal ng “okuni,” isang babae na itinuturing na ninuno ng makabagong kabuki, sa lugar ng Kyoto. Kilala ang okuni sa paggaya ng mga kasuotan at pag-uugali ng “kabukimono” o mga taong may extreme hairstyle at fashion. Tinawag na kabuki ang uri ng aliwan na ito ngunit ang kahulugan ay nabago sa pagdaan ng panahon kung saan ang “ka” ay tumutukoy sa musika, “bu” sa sayaw at “ki” sa pagkilos.

Taong 1629 nang ipagbawal ng Tokugawa shogunate ang pagtatanghal ng mga kababaihan sa entablado sa pangambang banta ang kanilang kasikatan sa kaayusan at katahimikan ng lugar. Dahil dito, ang mga kalalakihan na lamang ang nagtanghal at gumanap pati na rin sa mga papel ng mga kababaihan at sila ay tinawag na “onnagata.” Sa pagtatapos ng ika-17 siglo, nakita ang pagkakaiba ng mga onnagata at mga aktor na gumaganap sa mga male roles lamang na kung tawagin ay “tachiyaku.”

Kalagitnaan ng Edo period (1603-1868) naman ang itinuturing na Golden Age ng kabuki dahil sa rangya ng mga teatro pati na rin ng mga costumes at sets na nakatulong para mas makilala ito. Yumaman ang mga kabuki actors na hinahangaan dahil sa kanilang talento, itsura at personalidad.

Pagsapit ng Meiji period (1868-1912) ay nanatiling popular ang kabuki kahit na dumami ang nagkaroon ng interes sa modern western culture.

Sa unang bahagi ng ika-20 siglo, isang samahan na tinawag na Shin-kabuki (new kabuki) ang nagbigay ng malaking kontribusyon sa repertoire.

Ang Kabukiza Theater sa Ginza

Itinayo at binuksan sa publiko ang kauna-unahang Kabukiza Theater noong Nobyembre 1889 bilang espesyal na teatro para sa pagtatanghal ng kabuki. Ilang beses itong nasira ng sakuna at ilang beses din inayos. Muli itong nagbukas sa publiko noong Abril 2013 matapos ang tatlong taong malawakang pagsasaayos dito.

Kayang tumanggap ng mahigit sa 1,900 katao ang teatro. Sa loob nito’y may stage equipment at upgraded audio system na may English translation. Mayroon din 29 na palapag na office building at apat na basement floors sa complex.  

Sa ikalimang palapag ng Kabukiza Tower ay matatagpuan ang Kabukiza Gallery kung saan may exhibition space at event hall na makikita. Isa sa pinakabagong exhibit ay ang “Journey of Grand Kabuki Overseas” na nagpapakita sa 86-taong kasaysayan ng mga kabuki performances sa ibang bansa.

Naging popular na catchphrase ng kabuki overseas performances ang “travelling embassy” at maraming beses na itong naitanghal sa maraming bansa. Isa sa mga pangunahing lugar ay ang New York City sa Amerika na sentro ng performing arts. Nagsimulang magtanghal dito ang kabuki noong 1960.

Napabilang ang Kabukiza Theater sa UNESCO bilang Intangible Cultural Heritage of Humanity ng bansa noong 2008.

Ang Sikat na Kabuki Actor na si Nakamura Kyozo

Isa sa mga most performed plays abroad ng kabuki ay ang “Fuji-musume” (The Wisteria Maiden) kung saan isa sa mga onnagata na gumanap ay si Nakamura Kyozo.

           

Kilala si Kyozo sa kanyang natatanging pagganap sa iba’t ibang repertoire mula sa mga onnagata at tachiyaku, bata man o matanda. Siya ay nagtapos sa Hosei University at pagkatapos ay sumali sa Japan Arts Council’s Training School for Kabuki Actors. Nagsimula ang kanyang karera bilang miyembro ng pamilya Nakamura Jakuemon IV. Na-promote siya bilang “Nadai” (upper rank of kabuki actors) sa kanyang pagganap sa papel na maid Oyuki sa “Toribeyama Shinju.”

Isa si Kyozo sa mga kabuki actors na bihasa sa paglalagay ng makeup.

Ilan sa mga parangal na natanggap ni Kyozo ay ang Kabukiza Prize noong 1999 at National Theatre’s Encouragement Prize noong 2002 at 2008. Aktibo rin siya sa pagbibigay ng mga kabuki lectures at workshops sa ibang bansa.

Paglalagay ng Makeup at Pagsusuot ng Costume

Sa paglalagay ng kabuki face makeup, unang inilalagay sa mukha, leeg at batok ang espesyal na oil na kung tawagin ay “bintsuke” na gawa mula sa mga halaman. Susundan ito ng white powder o “oshiroi” na inilalagay sa pamamagitan ng brush at sponge naman para sa finishing touch. Pagkatapos nito’y maglalagay ng eyebrow at kukulayan ang labi ng kulay pula. “Mehari” naman ang tawag sa pagpinta ng kulay pula sa paligid ng mata.

Matapos ang paglalagay ng makeup ay tutulungan ng costume dresser ang kabuki actor sa pagsusuot ng costume. Unang isusuot ang under-kimono na kung tawagin ay “juban” na mahigpit na itinatali gamit ang string. Pagkatapos nito’y isusuot na ang akmang costume para sa pagtatanghal. Matapos nito’y isusuot na ang wig sa tulong ng hair dresser o “tokoyama” na siyang nag-aayos ng wig base sa papel na gagampanan ng aktor. Muling maglalagay ng oshiroi sa mga kamay ang kabuki actor upang hindi marumihan ang costume.

Para sa iba pang impormasyon tungkol sa kabuki, bisitahin ang http://www.kabuki-bito.jp/eng/.