Pilipino, saan ka patungo?

Ni Al Eugenio

Ilan sa mga nabanggit ng mga tagapagbalita mula sa ibang bansa nang masaksihan nila ang mga nasalanta ng bagyong “Yolanda” sa kabisayaan ay ang kanilang paghanga sa katatagan ng ating mga kababayan sa kabila ng pagsubok. Sa mata ng mundo, ang mga Pilipino ay matiisin, masayahin, madaling maging kaibigan at kahit na madalas abusuhin ay likas na matulungin.

Kahanga-hanga ang mga katangiang ito para sa mamamayan ng ating bansa,  ngunit bakit kaya sa kabila ng magagandang katangiang ito ay patuloy pa rin hikaos ang pamumuhay ng marami sa ating mga kababayan? 

Upang magkaroon tayo ng kahit na bahagyang tugon sa mga katanungang ito ay kailangan marahil na alalahanin natin ang binaybay ng ating bansa noon at ngayon.

Noong tayo ay nasa ilalim pa ng mga mananakop na Kastila, ang mga namumuno sa ating bansa ay hindi naglilingkod para sa kapakanan ng mga mamamayan. Ang mga namumuno noon ay naglilingkod para sa kaharian ng Espanya at ang ating mga mamamayan ay kinakailangang maghanapbuhay hindi lamang para sa kanilang mga pamilya kundi pati na rin para sa Espanya. Kaya naman ang mga alkalde  at gobernador  noon ay ang siyang dapat na pinaglilingkuran at hindi  sila para maglingkod sa mga mamamayan. Dahil na rin sa hindi naiintindihan ng mga Pilipino ang salitang Kastila, madaling naililihim ng mga banyaga ang mga karapatan ng tao ayon sa mga itinuturo ng Kristiyanismo na siyang naging paraan upang tanggapin sila ng mga kababayan natin sa ating bansa.

Nang ang ating bayan ay lumaya, ang ganitong kaugalian ay hindi  tuluyang  naalis. Hindi pa rin lubusang alam ng ating mga kababayan ang kanilang tunay na  karapatan. Hindi naman kasi ganoon karami ang may pagkakataong makapag-aral.  Pagsasaka, pangingisda at kung sinuswerte, hanapbuhay sa siyudad ng Maynila  ang tanging mapagkukunan ng ikakabuhay.    

Hindi naman natin nilalahat ngunit mas marami sa mga mayayaman at nakapag-aral noon ang patuloy nang kinalimutan ang kapakanan ng mga pangkaraniwang mamamayan. Para bagang ibinubukod nila ang kanilang uri sa mga nakabababang kababayan. Tulad rin ng mga Kastila para sa kanila ang mga Pilipinong ito ay nilikha upang sila ay paglingkuran.   Marami sa mga mayayamang Pilipinong ito ang nagkaroon ng pagkakataon na mamuno sa ating bayan, sa gobyerno.       

Ang kakulangan sa kaalaman ng mga mamamayan tungkol sa  mga karapatan ng isang pangkaraniwang Pilipino ay patuloy na pinagsasamantalahan ng marami sa ating mga lider. Kahit na ngayon ay para bang natural ng kaugalian ang kalimutan ang kapakanan ng mamamayan, at habang nasa panunungkulan ay parang tama lamang na sila ay magpayaman.   

Lumala ang pamumunong ganito noong panahon ng Bagong Lipunan na pagkalipas lamang ng ilang taon ay tinawag na “Martial Law.” Nilito ng administrayong iyon ang mga mamamayan. Sa halip na ituro sa taumbayan ang kanilang mga karapatan  ay nilunod sila sa mga kasiyahang tulad ng mga pelikula at mga palabas sa telebisyon. Sa kabila ng mga pang-aaliw na ginawa ay hindi  napansin ng marami sa mga taumbayan ang patuloy na paglimas sa kaban ng bayan. Tuluy-tuloy ang pangungutang  upang makapagpagawa raw ng mga gusali, kalsada at mga tulay. Hindi pa man natatapos ang administrasyong Marcos ay lubog na sa utang ang ating bayan.

Ang minana nating pamamaraan ng pagpapatakbo ng gobyerno sa mga Kastila ay pamamaraan pa rin ng marami sa mga kasalukuyang nanunungkulan. Hanggang sa mga panahong ito ay pinagsasamantalahan  pa rin ang pagsasawalang kibo ng ating mga kababayan. 

Kailan lamang ay nagsumbatan ang dalawang senador sa Senado,  hindi upang  ipagtanggol ang kapakanan ng mamamayan kundi upang makaiwas sa iba’t ibang bintang at mga kahihiyan. Hindi man lamang inisip ng mga  mambabatas na ito na ang kunsumo sa kuryente at iba pa nilang kakailanganin  sa loob ng ilang oras nilang  walang katuturang pagtatalo ay sa ating mga mamamayan kukunin ang pambayad.

“The Sick Man of Asia” ang minsang itinawag sa atin. Maaaring totoo ang panananaw na ito ayaw man nating tanggapin. Ito ay sa kadahilanang marami sa namumuno sa atin ay walang kakayahang manungkulan bilang mga pinuno para sa kapakanan ng mga mamamayan. Marami sa kanila ay nais lamang lituhin tayong mga mamamayan upang maisakatuparan ang kanilang mga itinatagong intensiyon. Dahil  sa kanilang kapabayaan ay napalayo ang nakararaming Pilipino sa mga makabagong kaalaman.

Patuloy na namumuhay ang karamihan sa ating mga kababayan na parang nakalutang ang kinabukasan. Tanging ang ugaling masayahin sa saliw ng mga kwentong katatawanan ay pilit na idinaraos ang araw araw. Walang matatag na pinanghahawakan para sa kanilang patutunguhan. Puro pagbabakasakali na may pag-asa pa para sa kinabukasan. Madalas magdesisyon ng mabilis at mababaw. Kaya naman sa mata ng marami ay mahinang nilalang. Hindi nila batid ang mga pinagdaraanan ng Pilipinong ito sa araw-araw.

Ang lalo pang dumaraming populasyon ng mga Pilipino ay kanya-kanyang gumagawa ng paraan upang kahit na papaano, sa anumang paraan, ay maipagpatuloy ang  natitirang buhay. Bihira ang umaasa sa magagawa ng pamahalaan. Laging nangangarap na  baka sakali ay dumating din ang panahon na ang mga ipinagkait na karunungan at ang mga kaalaman ay kanila rin maranasan na ang mga pagkakataong ganito ay hindi para sa mayayaman lamang.