Limang posibleng epekto ng pagkapanalo ni Donald Trump sa Pinas, Japan

Tinutukan ng buong mundo ang US Presidential election nitong Nobyembre kung saan nanalo ang Republican candidate na si Donald Trump. Bilang isa sa makapangyarihang bansa ang Estados Unidos, ang kanyang desisyon at foreign policy ay makakaapekto sa pandaigdigang ekonomiya kabilang na ang Pilipinas at Japan.

Kung ibabase sa mga ipinangakong plataporma ni President-elect Trump noong kampanyahan ay mas tututukan nito ang domestic issues sa US. Subalit, hihigpitan umano niya ang trading at outsourcing.  Ano nga ba ang posibleng maging bunga ng mga ito ng iba pa n’yang sinabi noon?

Pangamba na maparalisa ang BPO industry. Isa sa matatag na sandigan ng ekonomiya ng Pilipinas ay ang pagkakaroon ng business process outsourcing (BPO) companies. Pero sa pag-upo ni Trump, sinasabing layunin nito na masiguro na mabigyan ng trabaho ang mga US citizens. Kaya imbes na sa ibang panig ng mundo ay hihikayatin n’ya umano na sa US ang konsentrasyon ng mga kumpanyang Kano.  Ngayong taon, tinatayang may $25.5 bilyon ang kinita mula sa mga BPO companies sa bansa base sa FT Confidential Research.

Paghihigpit sa mga migrante sa US. Matatandaan na minsang binanggit ng US President-elect sa kanyang talumpati noon na ang Pilipinas ay isang “terrorist nation.” Dapat daw ay binabantayan na huwag papasukin ang mga taong mula rito sa US. Kung mangyayari ang pagbabawal o paghihigpit ng mga Pilipino sa US ay makakaapekto ito nang malaki. Ang mga perang padala gaya ng dolyar ay isa mahalagang salik kung bakit nasasalba ang eknonomiya ng Pilipinas. Sa pinakahuling tala ay may apat na milyong Pinoy na migrante sa US.   

Pagkakaroon ng krisis sa merkado ng Asya. Ayon sa panayam kay American Chamber of Commerce Senior Adviser John D. Forbes ng Business Mirror, posibleng magbunga ng “recession” sa Asya kung gagawin ni Trump ang 35 porsyentong planong taripa nito sa importasyon mula sa China patungong US.  Kapag pumalag pa rito ang China ay posibleng makaapekto ito sa paglago ng merkado sa Asya. Matatandaan din na tutol si Trump sa Trans-Pacific Partnership (TPP) na isang kasunduang pangkalakalan ng may 12 bansa na ilan sa miyembro ay Japan, Brunei, Vietnam, Malaysia, at Singapore. Sa ngayon ang TPP ay hindi pa nararatipikahan sa US.

Mas maayos na relasyon sa Pilipinas at US.  Binati ni Pangulong Rodrigo Duterte si Trump ng manalo ito. Isang senyales na pabor dito ang Pangulo at posibleng maging banayad ang kanilang koneksyon. Kung matatandaan ay umalma si Duterte sa komento ni US President Barack Obama sa ‘di umano’y extra judicial killing na may kinalaman sa kampanya n’ya laban sa droga.    

Nanganganib na alyansang US at Japan?  Nagpahayag din si Trump noon na kung gusto ng kaalyadong bansa ng US, gaya ng Japan, na mabigyan ng proteksyon ay kailangang humati sila sa gastos o magbayad.  Sa ulat ng New York Times ay makikipagpulong si Japanese Prime Minister Shinzo Abe kay Trump. Kasama umano sa agenda nito ay mahilot si Trump tungkol sa ideya nito sa TPP at security.   

Samantala, makabubuti rin naman umano ang balak ni Trump na pagtuunan muna ang lagay ng US. Maaaring kapag nagawa n’ya ito sa pamamagitan ng kanyang programa ay sumigla ulit ang ekonomiya ng makapangyarihang bansa at makakaimpluwensya ito ng maganda sa pandaigdigang merkado. 

“…As of now, the stock market responded negatively, but as promised, he wants to ‘Make America Great Again.’  We don’t know how that will be done, but if he can, a strong US economy is good for the world,” saad ni George T. Barcelon, Pangulo ng Philippine Chamber of Commerce and Industry (PCCI) sa panayam ng Business Mirror.